Ogrody działkowe, które jeszcze do niedawna stanowiły wyłączne źródło uzupełnienia i ratowania budżetu domowego poprzez uprawę roślin jadalnych przekształcają się coraz częściej w tereny rekreacyjne. Niemalże na każdej działce większość terenu stanowi trawnik.
Jest to jest sprzeczne z obowiązującą Ustawą o rodzinnych ogrodach działkowych, w której ustawodawca wskazuje, że zieleń działkowa służy zaspokajaniu potrzeb działkowca i jego rodziny w zakresie prowadzenia upraw ogrodniczych. Stąd ważne jest poruszanie, na spotkaniach z działkowcami i społecznością lokalną tematu prawidłowego zagospodarowania działki, ekologicznego prowadzenia upraw, suwerenności żywnościowej.
Polski Związek Działkowców wobec nasilających się zagrożeń widocznych w zagospodarowaniu działek rodzinnych, które przekształcają się tylko i wyłącznie w miejsca rekreacji, podjął niezbędne działania w ich obronie. W 2019 roku Krajowa Rada Polskiego Związku Działkowców przyjęła Otwarty program nowoczesnego zagospodarowania i użytkowania działek na miarę potrzeb współczesnych rodzin, który ma na celu przywrócenie idei tradycyjnego ogrodnictwa działkowego z powodu ewoluowania sposobu użytkowania działek z typowo produkcyjnego na wyłącznie rekreacyjny. W Programie znajdziemy gotową listę polecanych do uprawy gatunków i odmian roślin ogrodniczych: roślin sadowniczych, warzyw, ziół, roślin ozdobnych, które powinny znaleźć się w każdym ogródku działkowym zamiast trawnika.
W związku z rozwojem ogrodnica pojawiła się również alternatywa dla trawnika w postaci łąki kwietnej. Coraz częściej można zobaczyć takie kompozycje kwietne w dużych miastach. Jest to świetny element jaki można również przenieść na tereny zieleni działkowej.
Zanik bioróżnorodności roślin uprawnych oraz powszechność stosowania środków owadobójczych spowodowały ogromne straty wśród owadów zapylających, bezkręgowców, które stanowią o bogactwie i prawidłowym funkcjonowaniu ogrodu.
W związku z narastającym i silnie odczuwalnym ociepleniem klimatu, suszą i niedoborem wody na terenach rodzinnych ogrodów działkowych ważnym elementem w ochronie naszych cennych zasobów przyrodniczych, będą łąki kwietne. Łąki kwietne wzbogacają ubogi ekosystem działkowy, stanowiąc tętniące w bioróżnorodność miejsce. Daje pożywienie i schronienie dla pożytecznych owadów: pszczół, motyli, trzmieli. To miejsca przyjazne środowisku, będące alternatywą dla uciążliwych i kosztownych trawników. Nie trzeba ich regularnie kosić, podlewać ani nawozić. Są łatwe w utrzymaniu i mało wymagające. Łąka to miejsce pełne życia, kolorów, zapachów i dźwięków. Dostarcza miłych wrażeń estetycznych i daje możliwość bliskiego kontaktu z naturą. Sąsiedztwo odpowiednio skomponowanych mieszanek znacząco zwiększa jakość a przede wszystkim ilość plonów. Zakładanie łąki kwietnej należy rozpocząć od usunięcia darni na głębokość 5-10 cm za pomocą szpadla lub wycinarki darni. Pozyskany materiał jest świetnym materiałem na kompost. Oczyszczony teren należy uprawić-można do tego użyć wideł albo glebogryzarki. Potem teren wyrównujemy grabiami i wysiewamy mieszankę nasion. Dla lepszego efektu najlepiej teren pozostawić na 3-4 tygodnie do czasu wykiełkowania nasion zalegających w glebie.
Miejsca pod wysiew łąki nie nazwozimy, ani nie zasilamy urodzajną glebą, gdyż ilość składników pokarmowych może powodować intensywny wzrost jednorocznych chwastów i szybko rosnących traw, które będą konkurencją dla kwiatów. Rośliny kwitnące charakteryzują się o wiele większą odpornością na suszę i potrafią przetrwać deficyt wody, który dla trawników są zabójcze. Podlewanie zaleca się dopiero w warunkach bardzo dużej suszy, gdy rośliny więdną. Decydując się jednak na podlanie łąki w czasie kiełkowania należy zapewnić odpowiednią wilgotność podłoża przez około miesiąc od wysiewu.
Koszenie łąki w przypadku mieszanek jednorocznych należy przeprowadzić pod koniec sezonu wegetacyjnego, kiedy rośliny przekwitną i wytworzą nasiona. Łąki wieloletnie kosimy zazwyczaj dwa razy w roku w czerwcu lub lipcu a drugie koszenie we wrześniu. Koszenie wykonujemy na wysokość 8-10 cm. Zbyt niskie koszenie może uszkodzić rozety liściowe roślin wieloletnich. Wyższe źdźbła kwiatów powodują zmniejszenie parowania z gleby. W przypadku pojawienia się chwastów należy teren pielić ręcznie lub też dla łąk wieloletnich przyciąć na wysokość 10-15cm nad ziemią. Doprowadzi to do zaniku chwastów i umożliwi bujny wzrost w kolejnym roku.
Łatwa uprawa i niskie koszty utrzymania sprawią, że łąka kwietna stanie się często spotykanym elementem ogrodowej działki pośród drzew i krzewów owocowych. Będzie stanowić to niezwykle urokliwi zakątek z pożytkiem dla działkowców i naszej cennej przyrody.
Sąsiedztwo odpowiednio skomponowanych mieszanek kwiatów i ziół znacząco zwiększy jakość a przede wszystkim ilość plonów z działki. We wrześniu 2019 roku działkowcy wraz z okręgowym instruktorem ds. ogrodnictwa założyli łąkę kwietną na terenie ogólnym w Rodzinnym Ogrodzie Działkowym im. „Tadeusza Kościuszki” w Wałbrzychu. Są już pierwsze wschody nasion. Czekamy z niecierpliwością na pełen rozkwit naszej pierwszej łąki kwietnej.
Sabina Przepiórska
Instruktor ds. ogrodniczych
PZD – Okręg Sudecki