White LiliumLilie są uważane za jedne z najpiękniej kwitnących roślin w naszych ogrodach. Znane  i cenione były już w starożytności, wykorzystywano je jako środek leczniczy oraz w celach spożywczych. Działkowcom zależy na tym, aby lilie długo i pięknie kwitły i cieszyły oczy przez długie lata. Aby tak się stało, należy zapewnić im odpowiednie warunki oraz zadbać o ich zdrowie  począwszy od kupna i posadzenia cebul, poprzez ich  pielęgnację w całym okresie wegetacyjnym, kończąc na przechowywaniu przez okres zimowy. Lilie nie są trudne w uprawie ale wymagają cierpliwości i uwagi.

 

Większość odmian lubi gleby przepuszczalne, lekkie i torfowe i zawsze lekko wilgotne. Uprawiane w dobrej glebie ogrodowej nie wymagają nawożenia, ale w słabszych typach gleb, miejsce pod lilie trzeba odpowiednio przygotować. Gleba powinna być dobrze zdrenowana, a przed sadzeniem można zastosować obornik w dawce 20 – 30 kg na m². Następnie stosujemy nawóz wieloskładnikowy wczesną wiosną i gdy wykształcą się pąki kwiatowe. Odchwaszczanie lilii trzeba przeprowadzać delikatnie, najlepiej ręcznie tak, aby nie uszkodzić ich korzeni.

 

Aby pięknie kwitły, także w kolejnych latach przy ścinaniu pozostawiamy jak największą część pędu z liśćmi, ponieważ po przekwitnięciu cebule lilii nadal rosną. Jeśli nie ścinamy kwiatów i pozostawiamy je na pędach, to tworzące się po opadnięciu płatków torebki nasienne należy usuwać, aby rośliny nie traciły sił na wiązanie nasion, a zasoby pokarmowe wykorzystały do zwiększenia przyrostu cebul.

Lilie jak wszystkie rośliny rosnące w naszych ogrodach narażone są na choroby i szkodniki. Największy problem w uprawach lilii stanowią szkodniki, takie jak nornice i karczowniki. Nie ma skutecznej metody aby ustrzec lilie przed tymi szkodnikami, pozostaje sadzić cebule w specjalnych metalowych lub plastikowych pojemnikach z drobnymi oczkami. Można stosować też odstraszacze elektroniczne lub chemiczne.

Na cebulach i korzeniach mogą pojawić się też nicienie. Są one niewidoczne, więc przy dużych ilościach staja się niebezpieczne. Ich ataki można ograniczyć poprzez sadzenie między liliami, lub w ich pobliżu, różnych odmian aksamitek.

Na liściach lilii mogą żerować larwy poskrzypki liliowej - chrząszcza w ceglastym kolorze, wielkości do 8 mm. Larwy są koloru pomarańczowego i pokryte lepkim śluzem. Osobniki dorosłe i larwy tego chrząszcza żerując na liliach wygryzają dziury w liściach.

Pąki kwiatowe może uszkadzać ostępka limianka – muchówka z rodziny miniarkowatych. Larwy ostępki mają barwę białożółtą są wielkości do4 mm, rozwijają się w pąkach kwiatowych- powodując ich gnicie i zasychanie.

Zarówno poskrzypka jak i ostępka nie występują masowo i w większości przypadków można poradzić sobie z nimi poprzez ręczny zbiór uszkodzonych części roślin czy samych chrząszczy. W przypadku stwierdzenia większej ich liczebności najlepiej  zastosować  dowolny środek owadobójczy, oprysk należy powtórzyć kilka razy.

Lilie mogą zostać zaatakowane przez choroby wirusowe. Typowymi objawami są poskręcane pędy, kędzierzawość liści, czy jaśniejsze smugi na liściach. Rośliny porażone przez takie choroby należy wykopać i spalić.

Aby uniknąć porażenia stosujmy profilaktykę: nie sadźmy lilii po tulipanach, pomidorach i ogórkach, zwalczajmy mszyce występujące na roślinach w pobliżu lilii, ponieważ to one często przenoszą wirusy.

Chorobą grzybową która najczęściej dotyka lilii jest szara pleśń.

Objawia się małymi szarymi lub brunatnymi plamami, które najpierw pojawiają się na dolnych liściach, a potem mogą objąć całą roślinę łącznie z płatkami kwiatowymi. Szara pleśń może spowodować zamieranie całych roślin. Ryzyko wystąpienia tej choroby zmniejszymy przez unikanie polewania liści. W przypadku wystąpienia choroby należy jak najszybciej zastosować fungicyd. Szara pleśń nie niszczy cebul lilii więc w kolejnych latach lilie będą słabsze, ale odrosną.

Całkowite zniszczenie cebul lilii może natomiast spowodować zgnilizna podstawy cebul, inaczej fuzarioza. U podstawy cebuli  łuski robią się zmurszałe i gniją, a przy poruszeniu odpadają od piętki. Najczęściej źródłem zakażenia chorobami grzybowymi jest porażony materiał nasadzeniowy. Dlatego podczas kupowania cebul należy sprawdzać, czy nie są już zainfekowane. Pod żadnym pozorem nie należy takich zainfekowanych cebul sadzić, bo możemy doprowadzić do zakażenia gleby, a co za tym idzie, również innych roślin cebulowych.

Często rozwojowi chorób sprzyja też nieprawidłowe przechowywanie cebul.

W przypadku większości chorób  grzybowych, do ich  rozwoju  najczęściej dochodzi przy zbyt dużej wilgotności gleby i wysokich temperaturach. W ochronie cebulowych przed patogenami najważniejsza jest profilaktyka. Kiedy zauważymy objawy na roślinie najlepiej jest, jak najszybciej wykopać porażoną roślinę i usunąć. Zaleca się także uprawę rotacyjną, unikanie sadzenia w tym samym miejscu roślin cebulowych,  coroczne wykopywanie cebul. Należy też unikać gęstego sadzenia, pilnować, żeby między roślinami była odpowiednia cyrkulacja powietrza tak, aby gleba mogła regularnie wysychać. Do oprysków zastosować preparaty grzybobójcze np.: Topsin M 500 SC (stężenie 0,7%).

Pamiętajmy, że chcąc cieszyć się liliami przez cały sezon, należy zwrócić uwagę nie tylko na zapewnienie im odpowiednich warunków i dbanie o ich zdrowie, ale także na dobór odmian. Lilie w różnych odmianach kwitną  już od czerwca aż do końca sierpnia, warto więc poświęcić im więcej czasu i wygospodarować dla nich miejsce w ogrodzie, a na pewno przez wiele lat będą jedną z piękniejszych jego ozdób.

 

Agnieszka Twardowska – Wybraniec

Instruktor ogrodowy SSI w ROD im. H. Wieniawskiego w Rzeszowie